Zamanın Yanlış Kullanımı Üzerine

 

İnsanlar umumiyetle hep insan ömrünün az olduğunu dile getirerek şikayette bulunur. Misâl Antik Yunan'da Botanik ilmine vâkıf olan Theophrastus ölmek üzereyken hayvanlara işe yaramayan uzun bir ömür verilip insanlara kısa ömür verildiği için doğayı suçlamıştır. Kendisi Aristo'nun halefi olmasına karşın Aristoteles Parça Naturalia 466a'da insan ile fili karada yaşayan en uzun ömürlü canlılar arasında yazmaktadır. İnsan ömrü kısa değildir. İnsan zamanı kullanmayı bilmediği ve ölümü unuttuğu için ömrü kısa sanır. Nasıl güçlü bir kralın bıraktığı hazineyi müsrif bir halef harcar insan da çoğu zaman zaman hazinesini boşa harcar. Oyun, dizi, yanlış kitap okuma zamanın boşa gittiği yanlış eylemlerden birkaçıdır. Pekâlâ bunları yapan insanlar da boş zamanını kullanmıştır. İnsanlar illaki bazen zaman israfı yapacaktır. Bu insanın doğasında vardır. İnsanın yapması gereken bu israfı en alt seviyeye indirmektir. Peki bahsi geçen veya geçmeyen yanlış eylemleri yapan insanlara ne denmeli? Yarı ölü...

İnsanın zamanının boşa gitmesinin bir diğer saiki "Erdem ve Kötülük Üzerine Bir Mülâhaza" yazısında belirttiğimiz kötülüklerin var oluşudur. Hayatımızın son gününde olduğumuzu düşünelim ve hayatımızın bir muhasebesini yapalım. Kaç saat sırf karşı tarafı bir tartışmada ezmek için uğraştık? Bu tartışmaların üzüntüsünü daha sonra düşünerek kaç saat kaybettik? Oburca yiyip rehavete kapıldığımız zamanda neler yapabilirdik? Kıskançlık kuruntuları ile hayatımıza ne kazandırdık? Tembellik yaparak ömrümüzün ne kadarını hakikî mânâda yaşadık? Bu soruların sayısı binlerceye ulaşabilir. İnsan, çevresindeki insanlardan ötürü zaman kaybı yaşayabilir. Bundan ötürü çevremizde ilim sahibi, sanatkâr veya düşünen insanları bulundurmalıyız. Eğer bu olmuyorsa büsbütün yalnızlığı seçmek ve inzivaya çekilmek gereksiz arkadaşlardan evlâdır.

Ölümü unutmak da insanların bir özelliğidir. Ölümü unutarak hedefleri ertelemek cahilce bir hareket olacaktır. Ölümün ne vakit geleceği bilinmez. İnsan ise sonsuza kadar yaşayacağını sanır. Bilge bir filozof da büyük saraylara sahip bir kral da ölüme eninde sonunda varacaktır. Bu sebeple değişen hedefler iyi olacaktır. Kast ettiğim sürekli şaşan değil. Bir hedefe ulaşınca yeni bir hedef belirleme yahut hedef ulaşılamayacak konumdaysa hüzne kapılmadan yeni bir hedef belirlemektir.